หนึ่งในหน้าที่ของจิตแพทย์คือการซักประวัติทั้งอาการ และประวัติทางสังคม ประสบการณ์ที่ผ่านมารวมถึงการใช้ชีวิตและเรื่องราวที่เกิดขึ้น เพื่อนำไปสู่การทำความเข้าใจถึงที่มาที่ไปของปัญหาของผู้ป่วย (case formulation) โดยจิตแพทย์อาจใช้โมเดลหรือทฤษฎีที่เกี่ยวข้องได้อย่างหลากหลาย ทั้งความเชื่อมโยงของอารมณ์-ความคิด-พฤติกรรม ในโมเดลของ Cognitive Behavioural Therapy (CBT) ความเชื่อมโยงของ พฤติกรรม-อารมณ์และการจัดการ-ความคาดหวัง-ความต้องการที่แท้จริง ของ Satir model และความเชื่อมโยงของ อาการผิดปกติ-กลไกที่จิตปรุงแต่ง-ที่มาที่ไปของกลไกนั้น ๆ จากอดีตตามทฤษฎีหลากหลายของกระบวนการจิตพลวัตร (Psychodynamics)

ประโยชน์อย่างหนึ่งของการทำความเข้าใจถึงที่มาที่ไปของผู้ป่วยนอกจากจะช่วยในการวางแผนรักษาของจิตแพทย์แล้ว ยังช่วยให้ผู้ป่วยได้เห็นความเชื่อมโยงของปัญหา วิธีคิด วิธีปฏิบัติต่อปัญหาและการเกิดอาการต่าง ๆ อย่างสมเหตุสมผล (making sense) ซึ่งจะช่วยให้สิ่งมัว ๆ ที่อยู่ในใจตอนต้นค่อย ๆ เผยกระจ่างออกมา เปรียบเสมือนการได้เห็นศัตรูในที่โล่งแจ้งจากเดิมที่แอบซ่อนอยู่ในความมืดมิด ซึ่งจะนำไปสู่การจัดการกับตัวปัญหาได้ง่ายขึ้นในท้ายที่สุด

ผศ.นพ.ธีรยุทธ รุ่งนิรันดร